Παραπονιέται το Παιδί σας για Προβλήματα στη Μέση του;

Ακόμη και η σχολική τσάντα ενοχοποιείται για πόνους στη σπονδυλική στήλη. Αν η παιδική-εφηβική οσφυαλγία δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, ενδέχεται να ακολουθεί τα παιδιά στην ενήλικη ζωή τους ενώ, σπανιότερα, προειδοποιεί για πιο σοβαρά νοσήματα.

1. Η οσφυαλγία στα παιδιά σχολικής ηλικίας αυξάνει συνεχώς παρότι, σύμφωνα με έρευνες, μόνο το 24% των παιδιών ζητούν ιατρική βοήθεια κάθε χρόνο.

2. Μελέτη σε μαθητές ηλικίας 14 ετών με οσφυαλγία, έδειξε πως έχουν αυξημένη πιθανότητα να παρουσιάσουν τα ίδια συμπτώματα στην ηλικία άνω των 25 ετών.

3. Η παιδική, εφηβική οσφυαλγία είναι πολυπαραγοντικής αιτιολογίας, αλλά δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά η συσχέτισή της με τη δραστηριότητα, την αύξηση των οστών και μυών στον αναπτυσσόμενο σκελετό.

4. Οφείλεται σε ανθρωπομετρικούς παράγοντες, στον τρόπο ζωής, στο μηχανικό φορτίο (κυρίως σχολικές τσάντες) και σε ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Ενδέχεται να συνδέεται με αναπτυξιακές ανωμαλίες (π.χ. κύφωση, υπερλόρδωση, ορισμένες μορφές σκολίωσης), μηχανικές διαταραχές, κατάγματα, φλεγμονές, νόσους του κολλαγόνου, όγκους και ογκόμορφες αλλοιώσεις.

5. Άνω του 80% των ενηλίκων έχουν υποστεί κάποιο επεισόδιο οσφυαλγίας, η οποία εμφανίζεται σαφώς με μικρότερη συχνότητα σε παιδιά και εφήβους. Το 5% παιδιών και εφήβων στην Ευρώπη ηλικίας 11-17 χρόνων παρουσιάζουν οσφυαλγία, με μεγαλύτερη συχνότητα στα κορίτσια.

6. Αντικρουόμενες είναι οι επιστημονικές απόψεις, αν ένας μαθητής που παραπονιέται για πόνο στη μέση πρέπει να συμμετέχει σε αθλήματα.

7. Η μεταφορά βαριάς σχολικής τσάντας στην πλάτη αποτελεί κοινή πρακτική και έχει ενοχοποιηθεί ως παράγοντας πρόκλησης οσφυαλγίας. Μερικές φορές, μικρά παιδιά μεταφέρουν φορτία ίσα με το 30%-40% του σωματικού τους βάρους.

8. Χρειάζεται να ληφθεί λεπτομερές ιστορικό του παιδιού (τραυματισμοί, οικογενειακό ιστορικό), πού ακριβώς είναι ο πόνος, πιθανές αντανακλάσεις του, η φύση, η έντασή του, αν συμβαίνει συχνά ή συνδυάζεται με άλλα συμπτώματα (λ.χ. πυρετός).

9. Η οσφυαλγία παιδικής-εφηβικής ηλικίας αποτελεί σύμπτωμα που ενδέχεται να υποκρύπτει σοβαρή παθολογία. Χρειάζεται καταγραφή των παραμορφώσεων στη σπονδυλική στήλη και έλεγχος τυχόν δυσμορφιών στα πόδια ή ατροφία των μυών (μηροί, κνήμες).

10. Ενώ οι περισσότεροι επώδυνοι τραυματισμοί στον αθλητισμό είναι ήπιοι, ο πόνος που παρατείνεται για μεγάλο διάστημα μπορεί να οφείλεται σε διάφορα παθολογικά αίτια (σπονδυλόλυση-σπονδυλολίσθηση, πρόπτωση μεσοσπονδυλίου δίσκου, νόσο του Scheuermann ή ακόμη και νεοπλασία).

 

Πρόληψη Τραυματισμών

Το ποδόσφαιρο, αποτελεί το πιο συναρπαστικό ίσως άθλημα παγκοσμίως. Ένας μεγάλος αριθμός ατόμων νεαρής ηλικίας, παιδιά και έφηβοι ασχολούνται από λίγες έως και περισσότερες ώρες κάθε εβδομάδα με αυτό το άθλημα επαφής. Λόγω της ιδιαίτερα απαιτητικής φύσης του σε αντοχή και ταχύτητα, οι αθλητές υφίστανται μια σειρά τραυματισμών με διαφορετικη βαρύτητα ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του αγώνα και λιγότερο στην προπόνηση.

Για να μειωθεί η συχνότητα των τραυματισμών αυτών στον ανώριμο ακόμη σκελετό των παιδιών και εφήβων υπάρχουν μια σειρά μέτρων τα οποία μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη τους.
Η καταλληλότητα του γηπέδου θα πρέπει να έχει εξασφαλιστεί για να επιτρέπεται η εξέλιξη του αγώνα. Τα παιδιά πρέπει να ασκούνται μόνο όταν οι καιρικές συνθήκες το επιτρέπουν και με τον κατάλληλο εξοπλισμό και ιδιαίτερα αθλητικά παπούτσια.
Επίσης επικαλαμίδες προστατεύουν τις κνήμες ενώ σε περίπτωση ανάρρωσης μετά από διάστρεμμα συστήνονται επιστραγαλίδες. Αγώνες σε ακραίες καιρικές συνθήκες όπως σε βροχή ή δυνατό ήλιο απαγορεύονται. Επαρκής λήψη υγρών επιβάλλεται ιδιαίτερα σε συνθήκες με αυξημένη θερμοκρασίας περιβάλλοντος.
Οι κανόνες του παιχνιδιού θα πρέπει να τηρούνται με σχολαστικότητα. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται το επιθετικό παιχνίδι πχ αγκωνιές, κλωτσιές, αντικανονικά μαρκαρίσματα κτλ τα οποία μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τον αντίπαλο.
Σε κάθε περίπτωση τραυματισμού ο οποίος δυσκολεύει την συμμετοχή του παιδιού στο υπόλοιπο του αγώνα, αυτό θα πρέπει να εγκαταλείψει έγκαιρα το παιχνίδι πριν ο τραυματισμός γίνει χειρότερος. Στην αθλητική δραστηριότητα θα επιστρέψει μόνο μετά από πλήρη αποκατάσταση του τραυματισμού αφού η πρόωρη επιστροφή θα προκαλέσει υποτροπή της κάκωσης.
Ιατρικό και παραιατρικό προσωπικό επιβάλλεται να είναι παρών οπωσδήποτε σε κάθε αγώνα και αν είναι δυνατό και στις προπονήσεις. Στην παροχή πρώτων βοηθειών καλό είναι να έχουν εκπαιδευτεί και άλλοι μη υγιονομικοί όπως προπονητές που μπορούν να βοηθήσουν άμεσα σε περίπτωση ανάγκης.Τα παιδιά συμμετέχουν σε αγώνες μόνο μετά από καρδιολογικό έλεγχο ο οποίος θα αποκλείσει κάποια συγγενή καρδιοπάθεια.
Η υπερπροπόνηση μπορεί να προκαλέσει ευκολότερα τραυματισμούς στον εξασθενημένο οργανισμό και για αυτό δεν επιτρέπται σε καμία περίπτωση. Όταν εμφανιστούν σημεία κόπωσης το παιδί πρέπει να εγκαταλείπει τον αγώνα ή να μειώνει αμέσως το ρυθμό προπόνησης.
Αντίθετα η επαρκής προπόνηση και η ικανοποιητική προθέρμανση πριν την έναρξη του αγώνα συμβάλλει στη σημαντική μειώση των τραυματισμών στα παιδιά και τους εφήβους.

Τι είναι το Συγγενές Μυϊκό Ραιβόκρανο, πού Οφείλεται και πώς γίνεται η Διάγνωση του;

Ορισμός
Το συγγενές μυϊκό ραιβόκρανο (ΣΜΡ) χαρακτηρίζεται από την κλίση της κεφαλής προς το ένα πλάγιο του σώματος με ταυτόχρονη στροφή αυτής προς το αντίθετο πλάγιο από συρρίκνωση ή σύσπαση του ενός στερνοκλειδομαστοειδή¹.

Eπιδημιολογία
Η πάθηση εμφανίζεται με συχνότητα 1/250 γεννήσεις², είναι πιο συχνή στα θήλεα και στη δεξιά πλευρά με αναλογία Δ/Α= 75/25. Συνυπάρχει στο 7-29% των παιδιών με Συγγενές Εξάρθρημα Ισχίου (ΣΕΙ) και σε μικρότερο ποσοστό με άλλες συγγενείς ανωμαλίες όπως ραιβοϊπποποδία, βλαισοπλατυποδία, εύκαμπτη πλατυποδία, ραιβό μετατάρσιο, βλαισό μέγα δάκτυλο^3-5.Αιτιολογία⁶: 
- Εργώδης τοκετός ή ισχιακή προβολή, δημιουργία αιματώματος εντός της μυϊκής μάζας, προοδευτική αντικατάσταση από ινώδη συνδετικό ιστό,

ο οποίος συρρικνούμενος προκαλεί βράχυνση του μυός.
- Κληρονομικότητα.
- Ανωμαλίες μυϊκού βλαστήματος.
- Ισχαιμία από την παθολογική στάση του εμβρύου στη μήτρα ή από αυξανόμενη ενδομήτρια πίεση.

Ας σημειωθεί ότι, ενώ πειραματικές μελέτες σε πειραματόζωα υποδεικνύουν την ίνωση των μυϊκών ινών μετά από φλεβική απόφραξη, ίνωση αντίθετα δεν παρατηρείται μετά από πρόκληση ενδομυϊκής αιμορραγίας, απονεύρωσης ή αρτηριακής απόφραξης⁷. Επίσης, αν και το ΣΜΡ εμφανίζεται σε μεγαλύτερη συχνότητα κατά τον εργώδη τοκετό και την ισχιακή προβολή, η ιστολογική εξέταση χειρουργικού δείγματος από το στερνοκλειδομαστοειδή δεν υπέδειξε την παρουσία αιμορραγίας, αιμοσιδηρίνης ή αντίδρασης σε τραυματισμό⁸. Κατά της θεωρίας του τραύματος συνηγορεί και το γεγονός ότι το ΣΜΡ εμφανίζεται επίσης μετά από φυσιολογικό τοκετό ή καισαρική τομή. Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, φαίνεται ότι πιο πιθανή αιτία του ΣΜΡ είναι η τοπική φλεβική απόφραξη ως αποτέλεσμα κακής ενδομήτριας στάσης και δημιουργίας συνδρόμου διαμερίσματος⁹.

Κλινική εικόνα^1,6,10,12

Χαρακτηριστική είναι η πλάγια κάμψη της κεφαλής προς το συσπασμένο μυ και στροφή προς το αντίθετο πλάγιο. Η παραμόρφωση είναι ανώδυνη και εμφανής κατά τη γέννηση ή κατά τη 2η ή 3η δεκαετία της ζωής. Σε ποσοστό 25% των ασθενών παρατηρεί- ται ψηλαφητή διόγκωση η οποία είναι περιγεγραμμένη και αφορά στη μία ή και στις δύο κεφαλές του στερνοκλειδομαστοειδούς. Σε παιδιά ηλικίας μεγαλύτερης των 6 μηνών, ο προσβεβλημένος στερνοκλειδομαστοειδής είναι συσπασμένος, σχοινοειδής και πιο βραχύς. Αν η πάθηση παραμείνει αθεράπευτη αναπτύσσονται δευτερογενείς παραμορφώσεις του προσώπου και της κεφαλής κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της ζωής. Τα οστά του προσώπου στην πλευρά του συσπασμένου μυός επιπεδώνονται εξαιτίας της εξωτερικής πίεσης σε αυτά κατά τον ύπνο του παιδιού στην πρηνή θέση. Η ασυμμετρία του προσώπου αυξάνει με τη σκελετική ανάπτυξη. Οι οφθαλμοί και τα αυτιά βρίσκονται σε διαφορετικό επίπεδο.Σε παραμελημένες περιπτώσεις, αναπτύσσεται αυχενοθωρακική σκολίωση με το κυρτό στην πάσχουσα πλευρά⁶.

Διάγνωση

Ι. Ιστορικό
- Σειρά γέννησης (πιο συχνό κατά τον πρώτο τοκετό).
- Εργώδης τοκετός (συχνότερο).
- Ιστορικό τραύματος (κάταγμα κλείδας;).
- Ιστορικό περιγεννητικής ασφυξίας, ίκτερου, σπασμών.
- Φάρμακα (δηλητηρίαση).
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (σύνδρομο Sandifer’s).ΙΙ. Κλινική εξέταση
- Ψηλαφητή μάζα (ανώδυνη, ευκίνητη).
- Εξακρίβωση παρουσίας και των δύο στερνοκλειδομαστοειδών.
- Κινητικότητα αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης.
- Κινητικότητα άκρων, αντανακλαστικά, αισθητικότητα (εγκεφαλική παράλυση, νευρομυϊκή νόσος).
- Παραμόρφωση κεφαλής και αυχένα (πλάγια κάμψη της κεφαλής μόνο, χωρίς στροφή, μπορεί να συνδυάζεται με πιο σύνθετη νοσολογική οντότητα όπως λεμφαδενίτιδα ή Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ) και επώδυνη οστική βλάβη, όπως οστεοειδές οστέωμα ή οστεοβλάστωμα.
- Συνδυασμός πλάγιας κάμψης και στροφής υπάρχει και στον τραυματισμό Α1-Α2.
- Δύσκαμπτη ή εύκαμπτη παραμόρφωση.
- Διόρθωση από το παιδί (αν η θέση του ραιβόκρανου μεταβάλλεται αριστερά και δεξιά υποδεικνύει όγκο του οπισθίου κρανιακού βόθρου, συριγγομυελία κ.λπ.).
- Παραμορφώσεις άκρων (ΣΕΙ κ.λπ.).
- Αυχενοθωρακική σκολίωση.
- Πλαγιοκεφαλία (μπορεί να είναι και συγγενής).
- Βραχυλαιμία, χαμηλή τριχοφυΐα, περιορισμός κινητικότητας (Klippel- Feil).
- Εξέταση δέρματος για ουλές (Pterygium coli), στίγματα, αιμαγγειώματα (συγγενής ανωμαλία σπονδυλικής στήλης) κ.λπ.
- Ψηλάφηση λεμφαδένων (λεμφα- δενίτις).

- Εξέταση για οπίσθιους φαρυγγικούς όγκους, αμυγδαλίτιδα, οπισθοφαρυγγικό απόστημα.

- Ψηλάφηση κλείδας για ευαισθησία, κριγμό, φλεγμονή (κάταγμα, οστεομυελίτις).

- Εξέταση αρθρώσεων (ΡΑ).
- Οφθαλμολογική εξέταση (στραβι- σμός, νυσταγμός, ενόφθαλμος).
- ΩΡΛ εξέταση.
- Παιδιατρική εξέταση.ΙΙΙ. Παρακλινικός έλεγχος
- Ακτινογραφικός έλεγχος.
- Αξονική τομογραφία.
- Μαγνητική τομογραφία.
- Υπερηχογράφημα.

    Βιβλιογραφία
1. Συμεωνίδης Π. Ορθοπαιδική, (2η εκδ.) University Studio Press. Θεσσαλονίκη 1997.
2. Hollier L, Jeong K, Grayson B, McCarthy J. Congenital muscular torticollis and this associated craniofacial changes. Plastic and Reconstructive Surgery 2000; 827-834.
3. Hummer CD Jr, MacEwen GD. The coexistence of torticollis and congenitaldysplasia of the hip. J Bone Joint Surg [Am] 1972; 54:1255-6.
4. Morrison DL, MacEwen GD. Congenital muscular torticollis: observations regarding clinical findings, associated conditions and results of treatment. J Pediatr Orthop 1982; 2:500-5.
5. Walsh John J, Morrissy Raymond T. Torticollis and Hip Dislocation. J Pediatr Orthop 1998; 18(2):219-221.
6. Tachdjian Μ. Clinical Pediateric Orthopedics. Appleton & Lange. Stamford 1997.
7. Brooks B. Pathologic changes in muscle as a result of disturbances of circulation. Arch Surg 1922; 5:188.
8. Chandler FA. Muscular torticollis. JBJS 1948; 30A:566.
9. Davids JR, Wenger D, Mubarak SJ. Congenital muscular torticollis: Sequale of intrauterine or perinatal compartment syndrome. J Pediatr Orthop 1993; 13:141.
10. Δ.Ε.Π. Α΄ Ορθοπαιδικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών. Ορθοπαιδική-Τραυματολογία. Κωνσταντάρας, Αθήνα 2001.
11. Bandy Irion J, Briggle M. The effect of time and frequency of static stretching on flexibility of the hamstring muscles. Physical Therapy 1998; 78: 321–2.
12. Staheli, L. Fundamentals of pediatric orthopedics (2nd ed.). Lippincott-Raven. Philadelphia 1998.

 

ΑΓΓΟΥΛΕΣ Α., ΓΚΟΓΚΑΣ Α. ΣΥΓΓΕΝΕΣ ΜΥΙΚΟ ΡΑΙΒΟΚΡΑΝΟ. 3^Ο ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΕΕΛΙΑ, 4-7 ΙΟΥΛΙΟΥ 2008.

 

Πότε η Σχολική Τσάντα είναι Επικίνδυνη για τα Παιδιά

Η βαριά σχολική τσάντα προκαλεί πόνους στη μέση και τη ράχη των παιδιών ιδιαίτερα σε παιδιά με κάποια προδιάθεση για εμφάνιση οσφυαλγίας. Για παράδειγμα σε παιδιά με υπολειπόμενη ανάπτυξη μπορούν να εμφανιστούν πόνοι μυοσκελετικού τύπου, ήπιας ευτυχώς έντασης από καταπόνηση των μυοσυνδεσμικών στοιχείων της σπονδυλικής στήλης. Εκτός από την περιοχή της μέσης (οσφυαλγία) ενοχλήσεις μπορούν να υπάρχουν και στον αυχένα ή τη μέση των παιδιών.

Όσο βαρύτερη είναι η τσάντα του παιδιού και όσο περισσότερη ώρα την κουβαλάει στην πλάτη του, τόσο πιο συχνά εμφανίζονται οι πόνοι αυτοί.

Να σημειωθεί όμως ότι σύμφωνα με τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα η σχολική σάκα όσο βαριά και να είναι δεν μπορεί να προκαλέσει σκελετικές παραμορφώσεις όπως σκολίωση ή να επιβαρύνει προϋπάρχουσες παραμορφώσεις.

Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι το βάρος της σχολικής τσάντας είναι καλό να είναι μικρότερο από το 10 % του σωματικού βάρους του παιδιού και σε καμία περίπτωση μην υπερβαίνει το 15 %.

Η τσάντα να κρεμιέται και στους δύο ώμους και να έχει τόσο ενισχυμένα λουριά στους ώμους όσο και μία ζώνη γύρω από τη μέση ώστε να μην επιβαρύνονται από το βάρος μόνο οι ώμοι αλλά κάποιο από αυτό να μοιράζεται και στη μέση.

Τα βιβλία να είναι όσο το δυνατό ελαφρότερα, να μεταφέρονται μόνο τα απαραίτητα κάθε φορά από αυτά, και αν είναι δυνατόν, να μένουν κάποια από αυτά στο σχολείο. Τα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα διδασκαλίας όπως τα CD, DVD κτλ μπορούν να βοηθήσουν στη σημαντική μείωση του βάρους της σχολικής τσάντας.

Επίσης τσάντες με ρόδες και από ελαφρύ υλικό ( πχ ύφασμα αντί για δέρμα) είναι χρήσιμες.

Σε κάθε περίπτωση στα παιδιά αναφερόμενα προβλήματα όπως η οσφυαλγία μπορεί να είναι αποτέλεσμα κάποιου σοβαρού αλλά ευτυχώς σπάνια αιτίου. Έτσι αν οι ενοχλήσεις είναι έντονες και επιμένουν για αρκετό χρονικό διάστημα, πρέπει να ζητείται η συμβουλή κάποιου ειδικού.